De chemische PFAS stoffen, die ooit werden geprezen om hun nuttige eigenschappen, zijn inmiddels een bron van grote zorgen. PFAS wordt tegenwoordig ‘het nieuwe asbest’ genoemd. Hoog tijd om bij de materie stil te staan. Waarom wordt PFAS het ‘nieuwe asbest’ genoemd, en wat zijn de regels voor bedrijven die grond en bagger verplaatsen?
Wat is PFAS?
PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen en is een verzamelnaam voor een groep chemische stoffen, waaronder PFOA en PFOS. Deze stoffen hebben met elkaar gemeen dat ze koolstof en fluor bevatten. Deze chemische verbinding wordt beschouwd als een van de sterkste in de organische chemie. Het nadeel van deze sterke verbinding is dat PFAS giftig is voor mens en milieu en amper afbreekt. Om deze reden worden ze ook wel forever chemicals genoemd.
Nederland koploper hoogste besmetting PFAS-pesticiden groente en fruit
De eerste PFAS chemicaliën werden vanaf de jaren veertig gebruikt in anti aanbakpannen, en werd door de loop van tijd gebruikt om producten vuil-en waterafstotend te maken. PFAS wordt tegenwoordig in een brede range producten verwerkt en ook daarbuiten gevonden, bijvoorbeeld in telefoons, matrassen, bakpapier, pizzadozen, make-up en meubels. Daarnaast komen PFAS via verontreiniging van het grondwater en het neerslaan van emissies in de lucht in het milieu en op ons voedsel en (drink)water terecht. In 2021 werd Nederland zelfs uitgeroepen tot Europese koploper als het gaat om de hoogste besmetting van PFAS-pesticiden van binnenlands geteelde groenten en fruit.
De gevolgen van PFAS
Er wordt steeds meer bekend over de mogelijke schadelijke gevolgen van PFAS. Negatieve gezondheidseffecten die met PFAS in verband worden gebracht zijn onder meer leverschade, nier-en teelbalkanker, verhoogde cholesterol waarden, een verminderende immuniteit, schildklierziekte en vruchtbaarheidsproblemen. Ook bij dieren is een verhoogde blootstelling aan PFAS schadelijk.
Regels voor bedrijven die grond en bagger verplaatsen
Er zijn adviezen voor de hoeveelheid PFAS in grond en bagger die wordt verplaatst. Bedrijven die grond en bagger verplaatsen, zorgen dat zij daar niet overheen gaan. Want door grond en bagger te verplaatsen kunnen PFAS zich verder verspreiden in het milieu. Bijvoorbeeld bij de bouw van woningen en wegen. Of bij het baggeren van havens en vaarten. Daarom zijn er de volgende regels:
- Bedrijven mogen afgegraven grond met PFAS niet verplaatsen naar een terrein waar minder PFAS in de bodem zit.
- Bedrijven moeten afgegraven grond met meer PFAS dan is toegestaan eerst schoonmaken voordat deze grond opnieuw mag worden gebruikt.
- Kan de grond niet meer worden schoongemaakt? Dan moeten bedrijven de grond met PFAS opslaan in een zogenoemd gronddepot.
Het advies voor hoeveel PFAS er in grond en baggerspecie mag zitten, staat in het handelingskader voor PFAS. Het RIVM en kennisinstituut Deltares doen meer onderzoek naar PFAS in de bodem. De overheid is van plan om regels voor PFAS op te stellen. De kennisinstituten adviseren de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) daarover.
Europees verbod
De Nederlandse overheid heeft samen met Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen voorgesteld om een Europees verbod op de productie, het gebruik, de verkoop en de import van alle stoffen die onder de noemer ‘PFAS’ vallen te introduceren. Naar verwachting zal de Europese Commissie in 2025 een definitief voorstel aan de lidstaten voorleggen.
Bron: Beursbengel, Rijksoverheid